1 Geert de Haan (1888-1975)

Mijn grootvader Geert de Haan stamt uit een echte arbeidersfamilie. Op 27 juni 1888 wordt hij in Augustinusga geboren, als derde zoon van Geert Geerts de Haan (1859-1943) en Aagje Annes Piekstra (1861-1937). Zijn vader is arbeider en op dat moment volgens de geboorteacte afwezig ’tot uitoefening van zijn beroep’. Het was zomer; misschien werkte hij wel elders in het hooi. Daarom wordt de aangifte gedaan door Anne Hendriks Piekstra, de vader van Aagje. Geert junior gaat in Surhuizum naar de lagere school. Dat is omdat er dan in Augustinusga en Drogeham nog geen christelijke school is. Orde houden is op die school blijkbaar een probleem, want hij heeft wel eens gezegd: ‘Wij zaten meer onder de bank dan erin’.

Na zijn schooltijd doet Geert de Haan eerst allerlei los werk. Zo werkt hij ’s zomers wel als ‘mier’ (= maaier). Dat doet hij onder andere in de buurt van Sneek, zoals blijkt uit een van die de verhalen die hij aan Dam Jaarsma heeft verteld. Verder werkt hij in Duitsland. Ik heb hem daar wel eens over horen vertellen, maar weet niet meer wat voor werk hij daar deed. Volgens mijn moeder zou hij wel eens geopperd kunnen hebben in de bouw. Ik veronderstel dat dit in ieder geval voor de Eerste Wereldoorlog is geweest. In 1907 is hij een van de oprichters van het muziekkorps De Bazuin in Augustinusga. Hier is hij niet zo lang lid van geweest, maar hij maakt in ieder geval nog wel het eerste lustrum mee. Hij hoeft eerst niet in militaire dienst. In augustus 1914 wordt het Nederlandse leger gemobiliseerd, vanwege het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Later in de oorlog wordt hij echter alsnog opgeroepen. Vermoedelijk omdat hij lid was van de burgerwacht. Als de oorlog erg lang begint te duren wordt die organisatie gebruikt om de mannen te vervangen die al vanaf het begin gemobiliseerd zijn geweest.1)

Hij had al vanaf omstreeks 1912 verkering met Tjimkje Luimstra. Zij stamt uit een rijke boerenfamilie uit Surhuisterveen, maar haar vader was door allerlei tegenslagen zijn boerderij kwijtgeraakt. Voor haar huwelijk werkt ze als dienstmeid bij verschillende boeren. Ze trouwen in 1917, terwijl mijn grootvader nog gemobiliseerd is. Ze kunnen dan een kamer krijgen bij weduwnaar Albert Alma, achter De Bosk. Daar woont mijn grootmoeder eerst alleen. Hun twee oudste zonen wordt daar geboren. Later wonen ze nog enkele jaren aan het West, voordat ze aan de Heawei terecht komen, vlak bij de brug van Blauwverlaat. In oktober 1921 koopt Geert de Haan een huis met grond (totaal 23,6 are) van Tjeerd de Vries, voor f 1936,50. Volgens de koopakte kon hij het huis op 12 mei 1922 met zijn gezin betrekken.

Geert de Haan werkt als arbeider bij de boer Petrus Couperus. Als die in 1934 overlijdt, raakt Geert zijn baan kwijt. Hij moet gaan stempelen en werkt enige tijd in de werkverschaffing. Hij moet helpen bij het onderhoud van paden, maar sommige collega’s vinden dat hij te hard werkt. In 1938 of 1939 krijgt hij werk in de bruggenbouw.2) In die tijd worden er verschillende nieuwe bruggen aangelegd. Hij werkt o.a. aan de bruggen van Blauwverlaat, Schuilenburg en Fonejacht. Toen in mei 1940 Duitse troepen optrokken over de brug van Blauwverlaat, moet hij gezegd hebben ‘Hebben we hem daarvoor gemaakt?’. Vanaf de oorlogsperiode is hij grotendeels zelfstandig als een kleine veehouder (met maximaal vijf koeien). Wel verdient hij geregeld bij in de Vulcaan-loods bij de haven van Blauwverlaat, als er schepen moeten worden gelost. Deze haven was begin 1939 geopend. ’s Avonds is hij veel van huis, omdat hij actief is als ouderling en als raadslid en fractievoorzitter van de ARP in Achtkarspelen. Mijn grootouders krijgen negen kinderen, waarvan zeven zonen en twee dochters. Daarvan zijn op dit moment (januari 2008) nog drie in leven.

In 1963 vertrekken mijn grootouders naar Gerkesklooster, waar ze direct naast hun zoon Hielke en zijn gezin komen wonen. Daar blijven ze tot hun overlijden wonen.

Noten
1) De mobilisatie duurde van augustus 1914 tot november 1918.
2) Deze datering wordt ondersteund door diverse artikelen in de Leeuwarder Courant over de voortgang van het kanalenplan. Hieruit blijkt dat de Blauwverlaatsterbrug bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog nog niet volledig klaar was.